Quy trình kiểm định & thử nghiệm độ bền của động cơ dùng cho van chặn lửa/chặn khói

Động cơ vận hành van chặn lửa, chặn khói là thiết bị tối quan trọng trong hệ thống an toàn cháy nổ của các công trình hiện đại. Vì đây là thiết bị quyết định khả năng đóng kín, ngăn lửa, ngăn khói lan truyền khi xảy ra sự cố, nên động cơ phải trải qua quy trình kiểm định nghiêm ngặt nhằm đảm bảo độ tin cậy tuyệt đối. Dưới đây là các bước kiểm định, thử nghiệm độ bền theo thông lệ quốc tế và yêu cầu của ngành PCCC.

1. Kiểm tra cấu trúc cơ khí và vật liệu

Trước khi vào thử nghiệm vận hành, động cơ được đánh giá các yếu tố:

• Chất lượng hợp kim vỏ động cơ, khả năng chịu lực và chịu tác động cơ học.
• Độ kín của hộp động cơ, khả năng chống bụi, chống ẩm.
• Kiểm tra trục truyền động, bánh răng, cơ cấu chốt khóa và lò xo hồi (nếu có).
• Đảm bảo vật liệu không bị biến dạng khi tiếp xúc với nhiệt độ cao.

Kết quả phải chứng minh động cơ đạt độ ổn định cơ học để vận hành trong môi trường khắc nghiệt.

2. Thử nghiệm vận hành liên tục (Chu kỳ đóng/mở tải nặng)

Đây là bài kiểm tra quan trọng nhất, mô phỏng việc van đóng/mở hàng nghìn lần trong suốt vòng đời.

• Tiến hành đóng – mở tải trọng đầy đủ theo chu kỳ quy định, thường từ 10.000 đến 25.000 chu kỳ.
• Đo độ ổn định mô-men xoắn, tốc độ xoay trục và độ lệch hành trình.
• Ghi nhận tiếng ồn, rung lắc, độ mòn của cơ cấu truyền động.

Kết quả yêu cầu động cơ phải vận hành ổn định, không hụt lực và không giảm hiệu suất.

3. Thử nghiệm nhiệt độ cao theo điều kiện cháy

Động cơ dùng cho van chặn lửa/chặn khói phải đảm bảo hoạt động trong tình huống cháy thật.

Quy trình gồm:

• Đưa động cơ vào môi trường nhiệt độ 250°C – 300°C trong thời gian tiêu chuẩn.
• Theo dõi khả năng duy trì mô-men, độ trễ phản hồi và tính nguyên vẹn của linh kiện điện.
• Kiểm tra khả năng đóng kín van khi nhiệt độ tăng đột ngột.

Kết quả: Động cơ phải không bị cháy hỏng, không chập điện, và vẫn kích hoạt được van đúng thời điểm.

4. Thử nghiệm chịu khói và hơi ẩm

Trong đám cháy, khói nóng và hơi nước có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống.

Các bước kiểm tra:

• Cho động cơ hoạt động trong buồng hơi ẩm lên đến 95% RH.
• Kiểm tra độ bền lớp cách điện trước tác động của khói, bụi mịn và hóa chất cháy.
• Đánh giá khả năng chống oxy hóa và chống ăn mòn.

Kết luận: Thiết bị đạt yêu cầu khi cơ cấu điện – cơ không bị kẹt, không bị ẩm gây mất an toàn.

5. Thử nghiệm mất điện & cơ chế an toàn

Đối với động cơ có cơ chế hồi bằng lò xo, bắt buộc phải kiểm tra:

• Mất nguồn đột ngột → van phải tự động đóng về vị trí an toàn.
• Tốc độ phục hồi phải nằm trong chuẩn cho phép.
• Kiểm tra mức độ bền lò xo sau hàng nghìn chu kỳ.

Đối với động cơ không lò xo:

• Kiểm tra khả năng giữ vị trí an toàn khi sự cố điện xảy ra.
• Đánh giá độ ổn định của mạch điều khiển.

6. Thử nghiệm chống rung và va đập

Hầu hết động cơ lắp đặt trên đường ống thông gió nên thường chịu rung động từ quạt gió và máy cơ khí.

Quy trình:

• Cho động cơ trải qua độ rung mô phỏng tương đương vận hành thực tế.
• Kiểm tra độ bền kết cấu, khả năng giữ điểm dừng, không bị lỏng vít, lỏng trục.

Thiết bị đạt chuẩn khi vẫn giữ nguyên độ chính xác vận hành.

7. Kiểm tra điện áp, quá tải & an toàn điện

Mục tiêu đảm bảo động cơ không gây sự cố chập điện khi hoạt động dưới tải lớn.

Gồm:

• Kiểm tra dòng khởi động, dòng vận hành.
• Mô phỏng điện áp thấp – điện áp cao – quá tải.
• Kiểm tra rò điện, cách điện và cấp bảo vệ.

Kết quả: Thiết bị không được gây tia lửa, không bị quá nhiệt, không gây nguy cơ cháy nổ.

8. Chứng nhận & cấp phép theo tiêu chuẩn

Sau khi vượt qua toàn bộ thử nghiệm, động cơ phải được chứng nhận bởi các tiêu chuẩn hoặc cơ quan quản lý, tùy thị trường:

• Chứng nhận kiểm định phòng cháy chữa cháy.
• Chứng nhận an toàn điện.
• Tiêu chuẩn hiệu suất và độ bền.
• Hồ sơ năng lực kỹ thuật đi kèm sản phẩm.

Chỉ khi đạt đầy đủ quy chuẩn này, động cơ mới được phép sử dụng cho hệ thống van chặn lửa – chặn khói trong công trình.