Yếu tố cần xem xét khi lựa chọn động cơ cho van chặn lửa/chặn khói cho từng quy mô công trình

Động cơ sử dụng cho van chặn lửa/chặn khói là thiết bị quan trọng trong hệ thống phòng cháy chữa cháy, giúp ngăn ngọn lửa, khói và khí độc lan rộng khi xảy ra sự cố. Tuy nhiên, mỗi quy mô công trình sẽ có đặc thù về thiết kế thông gió – an toàn cháy nổ khác nhau, dẫn đến yêu cầu lựa chọn động cơ cũng không giống nhau.

Dưới đây là những yếu tố cần xem xét để lựa chọn đúng loại động cơ cho từng loại công trình, đảm bảo an toàn, độ bền và tuân thủ pháp lý.

1. Quy mô công trình và mức độ rủi ro cháy nổ

Công trình nhỏ và vừa (nhà ở, văn phòng, cửa hàng…)

• Mật độ hệ thống thông gió – hút khói không quá phức tạp.
• Ưu tiên động cơ có chức năng đóng/mở cơ bản, tích hợp chốt nhiệt.
• Yêu cầu chịu nhiệt ở mức tiêu chuẩn theo quy định PCCC.

Công trình lớn (trung tâm thương mại, chung cư, khách sạn)

• Mạng lưới van chặn lửa/chặn khói phân bổ trải rộng.
• Cần động cơ có độ tin cậy cao, khả năng đóng chính xác trong mọi tình huống.
• Thường sử dụng động cơ có lò xo hoàn lực để đảm bảo đóng van khi mất điện.
• Yêu cầu kết nối tốt với hệ thống điều khiển trung tâm.

Công trình đặc thù (bệnh viện, kho hóa chất, nhà máy sản xuất, hầm xe)

• Nguy cơ cháy lan nhanh và độc tính khói cao.
• Bắt buộc dùng động cơ loại chịu nhiệt cao, cơ chế đóng kép (tự động + tín hiệu báo cháy).
• Yêu cầu kiểm định nghiêm ngặt và hoạt động ổn định trong môi trường nhiều bụi, khí độc hoặc nhiệt độ biến động.

2. Khả năng chịu nhiệt của động cơ

Đây là yếu tố quan trọng nhất khi lựa chọn động cơ cho van chặn lửa/chặn khói.

• Công trình dân dụng thường yêu cầu mức chịu nhiệt 150 – 200°C.
• Công trình công nghiệp, hầm xe, kho chứa yêu cầu mức 250 – 300°C trở lên.
• Động cơ phải đảm bảo không biến dạng, vẫn đóng van hoàn toàn trong suốt thời gian cháy.

3. Cơ chế hoạt động: đóng/mở, tự trả về, điều khiển từ xa

Tùy mức độ tự động hóa của công trình:

Đóng/mở cơ bản

• Phù hợp công trình nhỏ hoặc khu vực ít nguy cơ.

Lò xo hoàn lực

• Quan trọng trong các công trình lớn: giúp van đóng ngay lập tức khi mất điện.

Điều chỉnh góc mở (dùng cho hệ thống phức tạp)

• Phù hợp các công trình có hệ thống điều khiển trung tâm, yêu cầu kiểm soát lưu lượng khói chính xác.

4. Khả năng tích hợp với hệ thống báo cháy – điều khiển trung tâm

• Công trình lớn và đặc thù bắt buộc động cơ phải kết nối được với tủ điều khiển, hệ thống báo cháy địa chỉ.
• Cho phép nhận lệnh đóng van ngay khi có tín hiệu báo cháy hoặc cảnh báo khói.
• Một số môi trường đặc biệt cần khả năng giám sát trạng thái van theo thời gian thực.

5. Tiêu chuẩn kiểm định và chứng nhận bắt buộc

Không chỉ phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng, mà còn phải tuân thủ pháp lý:

• Động cơ phải có tem kiểm định PCCC theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.
• Kiểm định phải phù hợp đúng nhóm chức năng của thiết bị (van chặn lửa/chặn khói).
• Công trình lớn, bệnh viện, nhà xưởng thường yêu cầu chứng nhận từ phòng thí nghiệm được chỉ định.

 

6. Môi trường lắp đặt và điều kiện vận hành

Mỗi công trình có môi trường vận hành khác nhau:

• Hầm xe: nhiều bụi, ẩm → cần động cơ vỏ kín, chống ăn mòn.
• Nhà xưởng hóa chất: yêu cầu vật liệu chống oxy hóa và không phát tia lửa.
• Bệnh viện: yêu cầu độ tin cậy rất cao, hoạt động êm, ít bảo trì.
• Trung tâm thương mại: mật độ người cao → yêu cầu đóng van cực nhanh khi xảy ra cháy.

7. Độ bền, thương hiệu và chính sách bảo hành

• Công trình quy mô lớn hoặc đặc thù nên chọn động cơ có thương hiệu uy tín, thông số rõ ràng, bảo hành dài hạn.
• Công trình nhỏ có thể chọn dòng tiêu chuẩn nhưng vẫn phải đảm bảo kiểm định đúng quy định.

Kết luận

Việc lựa chọn động cơ cho van chặn lửa/chặn khói không chỉ dựa trên giá thành mà chủ yếu phụ thuộc vào quy mô, mức độ rủi ro và yêu cầu vận hành của từng công trình. Chọn đúng thiết bị đạt chuẩn giúp đảm bảo an toàn tuyệt đối, tránh bị từ chối nghiệm thu PCCC và giảm nguy cơ hư hỏng trong quá trình sử dụng.